Gebelik İzlemi:
Gebeliğinizin saptanmasından itibaren sizin ve bebeğinizin düzenli aralıklarla yapılacak sağlık kontrolleri, gebelikte karşılaşılaşabileceğiniz sorunların erken dönemde tanınmasına ve bu sorunların ciddi hale gelmeden önlenmesine veya tedavi edilmesine imkan sağlayacaktır.
Gebe olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren sizin ve bebeğinizin sağlıklı olması için doktorunuz tarafından düzenli aralıklarla takip edilmeniz gerekmektedir.
Gebeliğniz planlayarak sizin istediğiniz dönemde gerçekleşmiş yada planlamadığınız bir dönemde gerçekleşmiş olabilir. Eğer gebe kalmayı planlıyorsanız, gebelik oluşmadan 3 ay öncesinden 400 mikrogram/gün folik asit almanız gerekmektedir. Bu bebeğinizde nöral tüp defekti( beyin ve omirilikte anomali) gelişmesini önleyecektir.
1. doktor ziyaretiniz: Bu ilk ziyarette gebe olduğunuzu ve gebeliğinizin kaç hafta olduğunu öğrenirsiniz. Son adet tarihiniz ve ultrasonografik muayne ile bebeğinizin kaç hafta olduğu ve tahmini doğum tarihi doktor tarafından hesaplanır. Tansiyonunuz ve kilonuz ölçülerek kayıt edilir. İlk muaynede kan grubunuz, açlık kan şekeriniz, tiroit hormonunuz ve hepatit B ve Hepatit C virüsü açısından kontrolünüz yapılır. Gebelikde sağlıklı beslenme ile bilgiler öğrenebilirsiniz.
2. Doktor ziyaretiniz: Gebeliğiniz 11-14 haftalarında ikinci doktor ziyaretinizi yapmanız gerekir. Bu haftalar arasında down sendromu için tarama testinizi yaptırabilirsiniz. Ultrasonda doktorunuz bebeğinizin ense kalınlığını ölçer ve kan veririsiniz. Kanınızdan ölçülücek Free beta HCG ve PAPP-A hormonları sonucu ile bebeğinizde down sendromu olma riski hesap edlir.
Eğer down sendromlu bebek doğurma riskiniz artmışsa örneğin 35 yaşından büyükseniz veya ikili testinizde risk yüksekliğiniz varsa free-cell DNA testi 10. gebelik haftasından sonra yaptırabilirsiniz. Bu testtte bebeğinizden annenin kanına geçen fetal hücreler tespit edilerek bebekteki kromozomal anormallikler ve genetik anormallikler tespit edilebilir.
3. doktor ziyareti: Gebeliğinizin 22-24. haftaları arasında doktorunuz sizi görmeli. 20. gebelik haftasından sonra bebeğinizin tüm organları normal gelişmişmi detaylı ultrasonografik inceleme ile araştırılması gerekir. Kalp, böbrek, beyin gibi hayati organları özellikle ultrasonografide detaylı bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.
24-28. gebelik haftasında 50 gr glikoz yükleme testi yaptırarak gebeliğe bağlı diyabetiniz varmı anlaşılması gerekir.
4. doktor ziyareti: her ziyarette olduğugibi kan basıncınız ve kilonuz ölçülür kaydedilir. 32. geblik haftasında ultrason yapılıp mutlaka bebeğinizin gelişimi normalmi değerlendirilir. Bebeğinizin kilo almasında bir gerilik varsa bu haftalarda ortaya çıkmaya başlar. Bebeğinizin amnios mayi dediğim içinde geliştiği sıvı miktarı ölçülür.
5. doktor ziyareti: Gebeliğiniz 38-39 haftalara gelmiştir. Bu ziyarette bebeğinizin kilosu, baş pelvis uygunsuzluğu varmı çatı muaynesi ile anlaşılır. kilosu ve bebeğin pozisyonu değerlendirilir. Doğum şekli belirlenir. Normal doğum için bir risk varmı karar verilir. Epidural anestezi isteniyorsa anestezi doktoru muaynesini yapar.
Anlatılan bu kontroller normal gebeliği olup riskli gebelik durumunda olmayan gebeler için uygulanır. Eğer riskli bir gebeliğiniz varsa doktorunuz kendi önerileri doğrultusunda sizi daha sık ve farklı izleyecektir.
GEBELİK NASIL OLUŞUR: Olgun dişi yumurtası(ovum) ile erkek tohum hücresi(sperm) nin birleşmesine döllenme denir. Normal şartlarda döllenme kadının fallop tüpü dediğimiz kanallarında gerçekleşir. Burada döllenmeden sonra oluşan embriyo 5. günde tubadan uterus içine düşer ve uterusun içinde endometriyum dediğimiz tabakasına yerleşir. Burada yerleşen zigottan plasenta dediğimiz bebeğinizin eşi ve embriyo oluşur ve gelişmesini sürdürür.
GEBELİĞİN TANISI: Vajinal yolla yapılan ultrasonografik muaynede gebelik kesesi ultrasonda görülür ve 6. gebelik haftasında embriyonun kalp atışı tespit edilip dopler ultrason ile sesi duyulabilir.
DIŞ GEBELİK: Tubalarda meydana gelen döllenmeden sonra oluşan gebelik mahsulü(zigot) rahim içine düşmez ve tubalarda kalırsa yada endometriyum denilen rahim içindeki yerinden farklı bir yere yerleşirse dış gebelik denilir. Tubaya veya rahim dışına yerleşmiş dış gebelikler erken dönemde farkedilip tedavi edilmezse şiddetli karın içi kanamasına sebep olabilir. Erken dönemde tespit edilirse ilaç verilerek ameliyatsız tedavisi mümkün olabilir. BU nedenle adet günü geçmiş cinsel ilişkisi olan her kadın gebelik testi yaptırarak erken gebelik varmı öğrenmesi gerekir. Gebelik varsa bu dış gebelikmi normal rahim içinemi yerleşmiş ultrason muaynesinde anlaşılabilir.
GEBELİKTE SIKLIKLA KARŞILAŞILAN ŞİKAYETLER:
Bulantı -kusma: Gebelikte hormonların artması ile ilk 3 ayda görülür. Özellikle sabahları daha çok olur. Kokuya tahammülsüzlük başlar. 3. gebelik ayından sonra geçer. Bulantıları azaltmak içinsabahları yataktan kalkmadan kuru besin(galete, kızarmış ekmek) yenilebilir. Yağlı ve baharatlı gıdalar tüketilmemeli, aç karnına sıvı ve gazlı içecekler uyarabilir. haşlanmış patates, yağsız peynir, makarna , tuzlu leblebi iyi gelebilir.
SIk idrara çıkma: Gebeliğin ilk yarısında böbreğin süzme kapasitesi ve kan hacminin artışından dolayı, son aylarda ise bebeğin mesaneye olan basısından dolayı sık sık idrar yapma ihtiyacı olabilir. Bu belirtiler normaldir.
idrar yaparken yanma, sızlama ve yüksek ateş varsa idrar yolu enfeksiyonu olabilir. Doktora gidilmesi gerekir.
Varis oluşumu: Gebelikte uterusun basısı ve hormonların artması nedeni ile varis olma olasılığı artar. Öneri olarak, uzun süre ayakta kalmamak, varis çorabı giymek, bacakları yükseğe kaldırarak dinlenmek iyi gelir.
Ödem: Ellerde, ayaklarda ve bacaklarda şişlik olması, özellikle bastırınca çukurluğun olması ile anlaşılır. hamilelikte hormonların artması su tutulumunu arttırır buna bağlı az miktarda ödem olabilir. Fakat sabahları ayak bileklerinize kadar oluşan ve devam eden ödemler anormaldir. Preeklampsi nin belirtisi olabilir. Doktora gidip idrarda protein varmı test edilmeli ve tansiyon ölçülmesi gerekir.
Kabızlık ve hemoroid oluşumu: Gebelikte hormonlar barsakların çalışmasını yavaşlatır ve uterusun basısının etkisi ile kabızlığa ve hemoroide eğilim artar.
Bol sebze ve meyve tüketilmesi, bol su içilmesi önerilir. Hergün defekasyon(büyük abdest) yapılması için tuvalet saati planlanmalı ve hergün aynı saatte yapılması alışkanlığı kazanılmalı.
Gebelikte vajinal akıntı: Hormonların artışına bağlı olarak vajinal akıntı artar. Eğer sarı yeşil renkli ve kokulu olursa vajinanızda yanma kaşıntı olursa enfeksiyon olabilir. Doktorunuza görünün. Gebelik sırasında vajinal duş, vaşinaya antiseptik uygulanmasına gerek yoktur.
Gebelikde vajinal kanama: Normal şartlarda gebelik boynca vajinadan hiç kanama olmaması gerekir. Gebeliğin her döneminde olan vajinal kanamaların farklı sebepleri olur. Eğer vajinadan kan gelmesi var ise mutlaka doktorunuza bildirin ve muayne olarak kanamanın nedenin tespit olsun. Örneğin ilk aylarda kanama düşük belirtisi olabilir, daha ileri aylarda bebeğin eşi(plasenta) önde yerleşmiş olabilir. Rahim ağzında bir tümör olabilir. Bu tür problemler muaynede anlaşılır.
GEBELİKTE NORMAL OLMAYAN DOKTORA ACİLEN BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR NELERDİR:
Vajinal kanama
İnatcı kusmalar
yüksek ateş
İdrar yaparken yanma, sızlama
Şiddetli karın ağrısı
El ve yüzde şişme
Baş ağrısı, ani görme kaybı, göz önünde sinek uçuşması
Vajinadan bolmiktarda sıvı gelmesi
Bebek hareketlerinin azalması